زراعت و علوم باغبانی واحد ورامین - پیشوا
|
هورمون های گياهی :
گياهان علاوه بر مواد غذايی مانند : يون های کانی و ترکيبات آلی که مواد خام لازم برای رشد و نمو به شمار می روند به دسته ی ديگری از ترکيبات نيز نيازمندند تا بين رشد و نمو قسمت
های مختلف گياه تعادل و هماهنگی به وجود آورند ، اين دسته از عوامل درونی لازم برای رشد
و نمو را هورمون های گياهی می نامند .
بطور کلی در رابطه با هورمون های گياهی می توان موارد زير را بيان نمود :
1- در يک بافت گياهی توليد می شوند ودر فواصل دورتر از محل سنتز اثرات فيزيولوژيکی،
خودشان را ظاهر می سازند . به طور مثال : اگر هورمونی در مريستم ريشه ساخته شود
ممکن است در جای ديگر اثر بگذارد .
2- هورمون های گياهی به وسيله ی سلول های گياهی و مانند عناصر غذايی از اطراف
گياهان جذب نمی شوند .
3- هورمون های گياهی به سهولت از طريق سيستم ارتباطی سيمپلاست يعنی ارتباط
داخلی سلول ها در گياهان منتقل می شوند.
4- با مقادير و غلظت های پائين می توانند دارای اثرات فيزيولوژيکی باشند .
هورمون های گياهی به 5 دسته ی زير تقسيم می شوند :
الف ) اکسين ( Auxin ) :
به مواد شيميايی طبيعی و مصنوعی که رشد کلئوپتيل ( غلاف ساقه چه ) و ساقه را موجب می گردد گفته می شود و عموما˝ درمريستم ساقه سنتز می شوند .
خصوصيات اکسين ها :
1- عارضه ی ريزش برگ را به تعويق می اندازد . به ريزش برگ ، گل و ميوه در گياهان زنده
آپسيژن می گويند .
2- اکسين ها محرک طبيعی شدن سلول ها می باشند و غلظت مطلوب اکسين برای
رشد طولی 5 −10 تا 6 −10مولار است .
3- در پارتنوکارپی ( ميوه های بدون هسته ) موثرند .
4- با پاشيدن اکسين ها به گياه ، گل ها به طرف مادگی پيش می روند .
5- در تروپيسم ها موثرند . همه ی پاسخ های تروپيکی رشد به جهت نور را فتوتروپيسم
می گويند و به جاذبه ی زمين ژئوتروپيسم يا زمين گرايی می گويند .
6- اثر اصلی آن در توليد و تشکيل ريشه می باشد .
7- ممانعت از رشد جوانه های جانبی .
8- اثر در توليد گل .
انواع اکسين ها عبارتند از :
همچنين اکسين ها به صورت تجارتی در کشاورزی و باغبانی در موارد زير استفاده می گردد :
ب ) سيتوکنين ( Cytokinin ) :
به گروهی از تنظيم کننده های رشد می گويند که در تقسيم سلولی موثرند . از انواع مهم آنها می توان به :
زآنين و کينين اشاره کرد . عصاره ی آندوسپرم ذرت حاوی ماده ای به نام زآنين است . مريستم های انتهايی ريشه مناطق اصلی ساخت سيتوکنين های آزاد در گياه بوده و به وسيله ی جريان تعرق به اندام های هوايی منتقل می شوند .
خصوصيات سيتوکنين ها :
1- پيری را به تاًخير انداخته و انتقال مواد غذايی را تحريک می کنند .
2- رسيدگی کلروپلاست را تسريع می کنند .
3- سبب تحريک توسعه ی سلول می شوند .
4- طيف پروتئين های ساخته شده به وسيله ی بافت گياهی را تغيير می دهد .
5- سيتوکنين ها می توانند سنتز پروتئين را تنظيم کنند .
6- با خنثی کردن اثر آبسزيک اسيد ، پيری را به تاًخير می اندازند .
7- در فعاليت برخی آنزيم ها موثرند به طوريکه در برخی موارد می توانند به جای جيبرلين
ها در تحريک بيوسنتز آلفا آميلاز در دانه های جو وارد عمل شوند .
ج ) اسيد جيبرليک ( Gibberellin ) :
برای اولين بار در ژاپن و در مزرعه ی برنج ديده شد . در ژاپن بيماری که در آن بوته های برنج ارتفاع بلند داشته ولی دانه توليد نمی کردند را نشاء های ابله ناميده اند .
اثر جيبرلين ها :
1- جوانه زنی بذور که مهمترين اثر اسيد جيبرليک است .
2- القای جوانه زنی بذر :
بعضی از بذور به ويژه بذر گياهان وحشی برای جوانه زنی به نور و سرما نياز دارند . در بعضی از بذور می توان با استفاده از
جيبرلين ها بدون نور و سرما بر خواب بذر يا دورمانسی ( Dormancy ) غلبه کرد .
3- طويل شدن ساقه ی گياهان کوتوله . ( توليد ساقه و گل در گياهان 2 ساله در سال
اول را بولتينگ می گويند ) .
4- توليد آنزيم طی جوانه زنی :
کاربرد اسيد جيبرليک توليد آنزيم های هيدرولاز متعددی از جمله آلفا آميلاز از طريق لايه ی آلرئون دانه های در حال جوانه
زنی غلات را انجام می دهند .
5- توليد انگورهای بی دانه .
6- فرآوری مالت در جو .
7- افزايش عملکرد نيشکر :
اين افزايش در نتيجه ی تحريک طويل شدن ميانگره طی فصل زمستان است . ذکر اين نکته ضروری است که حداکثر مقدار
جيبرليک در بذور وجود داشته و اغلب آنها در همان محل سنتز می شوند .
نکته :
عامل طويل شدن در غلات اسيد جيبرليک است و عامل کوتاه شدن غلات سايکوسل ( CCC ) است و مانع از طويل شدن شده و عکس اسيد جيبرليک عمل می کند .
د ) اتيلن ( Ethylene ) :
از ويژگی اتيلن اين است که در درجه حرارت های فيزيولوژيکی به صورت گاز است . به علت سرعت زياد انتشار اتيلن کاربرد آن در مزرعه به صورت گاز مشکل است . اما اين محدوديت را می توان با استفاده از ترکيبات آزاد کننده ی اتيلن برطرف ساخت .
اتفون در غالب محل مايع اسپری شده و به راحتی به درون گياه جذب می شود .
امکانات انبارداری به منظور ممانعت از توليد اتيلن توسعه يافته و موجب افزايش محافظت از ميوه ها گرديده است . اين انبارها دارای فضای کنترل شده بوده و با پائين نگه داشتن دما و غلظت O2 مانع از بيوسنتز اتيلن می شوند . همچنين در غلظت های بالای CO2 يعنی بين 3 تا 5 % از بروز فعاليت اتيلن به عنوان تسريع کننده ی رسيدگی ممانعت می شود .
ميوه های کليماکتريک ( Climacteric ) :
همه ی ميوه ها هنگام رسيدن توليد اتيلن نمی کنند . برای آنهائيکه توليد اتيلن می کنند مسئله ی رسيدن ميوه ها را با توليد اتيلن بايد همراه بدانيم . ميوه هائيکه رسيدن آنها با توليد اتيلن انجام می شوند ، قبل از اين امر شدت تنفس آنها بالا می روند که به اين ميوه ها ، ميوه های کليماکتريک می گويند .
سيب ، گلابی ، زرد آلو ، انجير ، طالبی ، موز و گوجه فرنگی ميوه های غير کليماکتريک هستند .
گيلاس ، انگور ، مرکبات ، هندوانه و آناناس ميوه های کليماکتريک هستند .
اثرات اتيلن :
1- رسيدگی میوه .
2- ريزش ميوه و برگ .
3- پيچيدگی پهنگ برگ .
4- افزايش رشد طولی ساقه .
5- القای ريشه دهی .
6- گلدهی ، که در اين رابطه هورمون اتيلن می تواند سبب ايجاد گلدهی در آناناس شود .
7- جنسيت گل های در حال رشد به وسيله ی اتيلن تغيير می کند و بيشتر به سمت مادگی می روند .
ه ) اسيد آبسزيک ( Abscissic Acid ) :
از اثرات آبسزيک اسيد می توان به موارد زير اشاره کرد :
1- خواب بذر يا دورمانسی ( Dormancy ) :
به عنوان هورمون القاء کننده ی خواب عمل می کنند و معمولا˝ بذور خشک در حال رکود در مقايسه با بذوری که رکود ندارند دارای غلظت بالاتری از ABA می باشد .
2- تنش و انسداد روزنه ای :
نقش ABA در تنش های يخ زدگی ، شوری ، و خشکی باعث شده است که ABA را به عنوان هورمون تنش شناسايی
کنند . در تنش خشکی غلظت ABA برگ می تواند تا 40 برابر افزايش يابد .
3- ريزش و پيری .
4- رشد ريشه و ظهور ريشه های جانبی ، در حاليکه مانع از رشد برگ ها می شود و
تحمل گياه را در برابر تنش خشکی افزايش می دهد .
اسید آبسزیک تقريبا˝ در تمام سلول های حاوی پلاستيد سنتز می شود و توسط هر آوند چوبی و آبکش منتقل می شود . نظرات شما عزیزان: فاطمه ابراهیمی
 ساعت11:16---6 آبان 1391
مطالب خیلی عالی بود مرسی
فرسایش در دیمکاری حفاظت خاک در مناطق دیم انواع خاك در زراعت دیم خصوصیات خاک مناطق خشک و نیمه خشک در دیمزارها دلايلي كه براي كم شدن مواد آلي در ديمزارهاي كشورمان وجود دارد اهمیت مواد آلی در خاک و آب و مواد آلی در دیمزارها پایداری ساختمان خاک به ویژه خاک دانه ای به عوامل زیر وابسته است: شرایط فیزیکی مناسب خاک در دیمکاری و خصوصیات خاک در زراعت دیم تبخیر و تعرق در دیمکاری تاثیر عوامل اقلیمی در زراعت دیم و مهمترین عوامل آن بررسی وضعیت آب و هوایی مناطق نیمه خشک به همراه ویژگیها و خصوصیات این مناطق تعریف دیمکاری و اهمیت و ضرورت دیمکاری عوامل موثر بر روی فتوسنتز و جرم مخصوص منتقل شده ( S.M.T ) نگهداری ساکارز در حین انتقال و انتقال مجدد حرکت مواد در گیاه آنالیزهای رشد تفاوت بین آوند آبکش و آوند چوبی توزیع و انتقال مواد فتوسنتزی تنفس عادی ، تاریکی یا حقیقی اثر واربورگ و تفسیر نمودار واربورگ |
|